لگويي براي ايجاد علاقه و انگيزه به مطالعه و پژوهش: بررسي اثر بخشي آن در دانش آموزان دوره راهنمايي

چکیده: 

هدف از انجام دادن پژوهش حاضر، بررسي روش هاي ايجاد علاقه و انگيزه در دانش آموزان به مطالعه و پژوهش، طراحي الگوي مناسب برنامه درسي براي آن و تعيين اثربخشي آن بود. براي اين منظور ادبيات نظري و پژوهشي موجود در اين زمينه به دقت بررسي شد و ديدگاه هاي گوناگون براي رسيدن به الگويي مناسب طبقه بندي شد و مورد تجزيه و تحليل قرار گرفت. پس از آن، کاربردي ترين عناصر نظريات مطرح شده در اين زمينه در يک الگو ترکيب شد. الگوي پيشنهادي در اين پژوهش بر چهار عنصر بنيادي متکي است که در يک بافت پژوهش-محور اجرا شد. اين عناصر عبارت اند از:
۱. ويژگي هاي دانش آموزان که سبب ايجاد علاقه وانگيزه به مطالعه و پژوهش در آنها مي شود.
۲. ويژگي هاي معلمان که علاقه و انگيزه به مطالعه و پژوهش را در دانش آموزان افزايش مي دهند.
۳. متغيرهاي جو کلاس که مي توانند محيطي برانگيزاننده براي مطالعه و پژوهش ايجاد کنند.
۴. متغيرهاي آموزشي که علاقه مندي نسبت به فعاليت هاي مطالعاتي و پژوهشي را افزايش مي دهند.
براي تعيين اثربخشي الگوي مورد نظر، اين الگو در قالب يک طرح آزمايش پيش آزمون-پس آزمون با نمونه اي به حجم 275 دانش آموز در 12 کلاس علوم تجربي پايه سوم راهنمايي در منطقه 11 تهران اجرا شد. علاقه و انگيزه دانش آموزان به مطالعه و پژوهش با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته مورد سنجش قرار گرفت. براي تحليل داده ها از روش آماري تحليل کوواريانس استفاده شد. نتايج حاصل نشان داد به کارگيري الگوي طراحي شده در يک بافت پژوهش-محور در درس علوم سبب شد که دانش آموزان در اين درس به کارآمدي شخصي بالاتر دست يابند و ضمن تلاش بيشتر در فعاليت علمي و پژوهشي، اهميت بيشتر براي درس علوم قايل شوند و رضايت بيشتر نيز از اين درس داشته باشند. به طور کلي نتايج پژوهش حاضر حاکي از آن است که الگوي پيشنهادي در ايجاد کردن علاقه و انگيزه در دانش آموزان براي فعاليت هاي مطالعاتي و پژوهشي نقشي تعيين کننده دارد.